رهن و اجاره مسکن و نکات آن

رهن و اجاره ملک دو روش شایع برای استفاده از یک ملک مسکونی هستند.

در ادامه، توضیح می‌دهیم که چه چیزهایی در مورد رهن و اجاره ملک باید بدانید:

رهن ملک: رهن ملک به معنای اجاره موقتی یک ملک با پرداخت یک مبلغ از قبل به مالک ملک است. این مبلغ رهن نامیده می‌شود و به عنوان تضمینی برای مالک در صورتی که اجاره‌دهنده تعهدات قرارداد را نقض کند، استفاده می‌شود. رهن می‌تواند مبلغی مشخص یا درصدی از ارزش کل ملک باشد.

اجاره ملک: اجاره ملک به معنای استفاده از یک ملک مسکونی با پرداخت هزینه‌ای ماهانه است. اجاره‌دهنده هر ماه مبلغی به عنوان اجاره به مالک ملک پرداخت می‌کند. شرایط اجاره معمولاً در یک قرارداد اجاره تعیین می‌شود و شامل مواردی مانند مدت زمان اجاره، مبلغ اجاره، شرایط لازم و غیره می‌شود.

تفاوت بین رهن و اجاره:

1. مالکیت ملک: در رهن، مالکیت ملک به صورت قانونی با مالک ملک باقی می‌ماند، در حالی که در اجاره، اجاره‌دهنده حق استفاده از ملک را دارد اما مالکیت ملک با مالک است.

2. مدت زمان: رهن معمولاً برای مدت طولانی‌تری نظیر چند سال انجام می‌شود، در حالی که اجاره معمولاً برای مدت زمان کوتاه‌تری مانند یک سال انجام می‌شود و با امکان تمدید قرارداد.

3. پرداخت مبلغ: در رهن، اجاره‌دهنده یک مبلغ رهن را به صورت یکباره پرداخت می‌کند، در حالی که در اجاره، هزینه اجاره به صورت ماهانه پرداخت می‌شود.

4. تعهدات نگهداری: معمولاً در رهن، تعهدات نگهداری و تعمیرات ملک بر عهده مالک ملک است، در حالی که در اجاره، اجاره‌دهنده مسئولیت تعمیرات روزمره و نگهداری ملک را بر عهده دارد.

رهن کامل چیست؟

گاهی اوقات صاحب‌خانه به دلایلی پول لازم است. ممکن است بدهی بالا آورده باشد. شاید در پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کرده و برای مدت کوتاه به پول درشتی نیاز دارد یا هر دلیل دیگر. اما از طرفی تمایلی هم ندارد که خانه‌اش را بفروشد. در این شرایط معمولا صاحب‌خانه‌ها به دنبال مشتری می‌گردند تا خانه‌شان را «رهن کامل» دهند.
رهن کامل خانه به نوعی اجاره گفته می‌شود که در آن مستاجر هنگام عقد قرارداد مبلغ زیادی را به عنوان رهن در اختیار موجر می‌گذارد و در عوض دیگر ماه به ماه اجاره‌ای پرداخت نمی‌کند. این مبلغ تا پایان قرارداد نزد موجر باقی می‌ماند و پس از اتمام قرارداد تمام و کمال به مستاجر برگردانده می‌شود.

مزیت‌ها و معایب 

در نگاه اول این نوع اجاره به نفع مستاجر است چون دیگر نیازی به پرداخت ماهانه‌ی مبلغی به عنوان اجاره ندارد و از طرفی در انتهای قرارداد پولش به او برگردانده می‌شود.

در واقع رهن کامل شبیه این است که پولتان را در بانک سرمایه‌گذاری کنید و سودِ پولتان را به موجر بدهید. با این تفاوت که تا پایان قرارداد حق ندارید دست به اصل پولتان بزنید.

رهن کامل مثل یک شمشیر دو لبه است. هنگام تخلیه خانه چون موجر باید تمام پولتان را که مبلغ قابل‌توجهی هم هست به صورت نقدی به شما بپردازد و از آنجا که امکان دارد او پول را در این مدت خرج کرده باشد و هنگام سررسیدِ قرارداد حسابش خالی باشد، دست شما به عنوان مستاجر برای چانه‌زدن بر سر تمدید قرارداد و میزان احتمالی افزایش مبلغ رهن بازتر است.

در واقع در قراردادهای رهن کامل احتمال تمدید قرارداد بیش از قراردادهای اجاره‌ معمول است. از طرفی در بعضی اوقات ممکن است از شرایط خانه، همسایه‌ها و… راضی نباشید و بخواهید سر سال یا حتی زودتر از خانه بلند شوید.

اما به خاطر اینکه صاحب‌خانه پول کامل رهن را نقدا ندارد شاید در پس گرفتن پولتان به مشکلاتی بخورید.

پس پیش از عقد قرارداد رهن کامل از هر نظر خانه‌ موردنظرتان را بررسی کنید چون معمولا فسخ آن دردسرهای بیشتری نسبت به قراردادهای اجاره دارد.

مشکل اصلی رهن کامل خانه اینجاست که اولا در بسیاری از اوقات مالکان تمایلی ندارند خانه را رهن کامل بدهند و اکثر خانه‌های اجاره‌ای بازار به صورت اجاره یا اجاره + رهن در دسترس است.

ثانیا مبلغ درخواستی مالکان برای رهن کامل گاهی اوقات بسیار بالا و غیر منطقی است که موجب می‌شود مستاجران قید رهن کامل را بزنند.

رهن کامل بکنیم یا نکنیم؟

اگر نمی‌خواهید استرس پرداخت اجاره‌بهای ماهانه را داشته باشید بهتر است که سراغ رهن کامل بروید.

هرچند که اگر فقط بخواهید گزینه‌های رهن کامل را مد نظر قرار دهید به خاطر مبلغ بالای بعضی از آن‌ها انتخاب‌هایتان محدود شده و شاید موردهای چندان خوبی نصیبتان نشود. البته این موضوع به وضع بازار مسکن هم بستگی دارد.

در مورد قیمت رهن کامل هم این نکته را فراموش نکنید که گرچه برای آن عرف وجود دارد، اما اصرار نداشته باشید که حتما به قیمت عرف بازار خانه‌ای را رهن کامل کنید.

گاهی اوقات ممکن است هرچقدر هم که چانه بزنید مبلغ پیشنهادی مالک به اندازه‌ عرف بازار کم نشود.

در این صورت پایتان را در یک کفش نکنید که حتما اجاره یا رهن را تا عرف بازار کاهش دهید.

گاهی اوقات شرایط شما یا خانه جوری است که پرداخت مبلغی بیشتر به چیزی که تحویل می‌گیرید می‌ارزد. پس همیشه به جز قیمت‌های معمول بازار، شرایط خودتان و ملک را هم در نظر بگیرید.

چگونگی محاسبه حق کمیسیون برای رهن ملک

برای محاسبه مبلغ کمیسیون املاک برای رهن ملک، ابتدا مبلغ کامل رهن به اجاره بها تبدیل می‌شود؛ به این شکل هر یک میلیون تومان از مبلغ رهن در سی هزارتومان ضرب می‌شود و سپس بیست و پنج درصد از مبلغ به دست آمده به اضافه نه درصد مالیات، به عنوان حق کمیسیون دریافت می‌شود:

تصور کنید قصد رهن آپارتمانی با مبلغ رهن ۵۰ میلیون تومان را دارید در این صورت:

تبدیل مبلغ رهن به اجاره تومان ۵۰*۳۰۰۰۰=۱۵۰۰۰۰۰

مبلغ اجاره ضرب‌در ۲۵ درصد تومان ۱۵۰۰۰۰۰*۰.۲۵=۳۷۵۰۰۰

حق کمیسیون ضرب‌در ۹ درصد مالیات تومان ۳۷۵۰۰۰*۰.۰۹=۳۳۷۵۰

مجموع حق کمیسیون و مالیات تومان ۳۳۷۵۰*۳۷۵۰۰۰=۴۰۸۷۵۰

هر یک از طرفین باید مبلغی حدود ۴۰۸۷۵۰ هزارتومان به عنوان حق کمیسیون پرداخت کنند.

با توجه به نوسانات قیمت مسکن و رشد بی رویه آن، با یادگیری چگونگی محاسبه کمیسیون، می‌توانید بدون نگرانی از تغییر قیمت‌ها، برای خرید ملک یا رهن و اجاره آپارتمان اقدام کنید و مثل یک مشاوره املاک حرفه‌ای، قبل از معامله، خودتان میزان کمیسیون املاک را محاسبه کنید و برنامه‌ریزی‌های مالی خود را انجام داده و با خیال راحت پای معامله حاضر شوید.

اجاره آپارتمان خوب ونکات طلایی که باید بدانید

وقتی صحبت از اجاره آپارتمان خوب به میان می‌آید بدون تردید به توان مالی مستاجر فکر می‌کنیم و شرایط را متناسب با جیب او در ذهنمان ترسیم خواهیم کرد.

گرچه این شرایط اکنون در جامعه ما به‌دلیل گرانی بیش از حد اجاره بها در شهرهای بزرگ بویژه پایتخت درست نیست و قدرت انتخاب را از مستاجران گرفته است اما بازهم در این بازار مکاره می‌توان به درصدی از خواسته‌های خود فکر کنیم و گزینه‌های مناسب را در نظر بگیریم.

به هر حال اگر قصد اجاره آپارتمان یا رهن خانه و جابه جایی دارید و محدوده مورد نظر را با توجه به بودجه و البته فاصله محل کارتان تا آن را درنظر گرفته اید، فهرستی از موارد یاد شده برای هر ملک را که بازدید می کنید در نظر بگیرید و هنگام بازدید آپارتمان برای موارد یاد شده نمره ای بین یک تا چهار در نظر بگیرید و سرانجام با در نظر گرفتن امتیازات بهترین و مناسب ترین گزینه را انتخاب کنید.

نکته ۱:همیشه سعی کنید آپارتمانی را انتخاب کنید که هنگام بازدید شما، تخلیه شده باشد. با این روش می توانید علاوه بر اطمینان از تعیین زمان اسباب کشی خود به واسطه خالی بودن منزل بعدی، از تمام اشکالات خانه آگاه شوید؛ چون وقتی این منزل مستاجر دارد اسباب و اثاثیه،این امکان را از شما خواهد گرفت.

نکته ۳:قبل از عقد قرارداد، محله ای که ملک مورد نظر در آن واقع شده را بررسی کنید. شرایط مختلف مثل شلوغی و خدمات عمومی آن را مدنظر داشته باشید.

نکته ۴:در اوقات مختلف روز سری به منزل مورد نظر بزنید تا علاوه بر ترافیک و شلوغی مسیر منزل انتخابی از شلوغی داخل منزل و وضع همسایه ها مطلع شوید.

نکته ۵:از همسایه ها درباره صاحب خانه آینده و اخلاق وی پرس و جو کنید.

نکته ۶:با توجه به گران شدن حامل های سوخت سعی کنید منزلی انتخاب کنید که دارای کنتورهای مجزای گاز، آب و برق باشد.

نکته ۷:اگر سیستم حرارتی و برودتی منزل مورد نظر شما اختصاصی باشد، بهتر است، چون می توانید مدیریت آن را خودتان به عهده بگیرید.

نکته ۸:اگر منزل مورد نظر شما آپارتمانی تک واحدی است، بیشتر علاقه مند آن شوید چون آسایش بیشتری خواهید داشت.

نکته ۹:خدمات عمومی و دسترسی ملک مورد نظرتان به محل کار یا مدرسه فرزندان از اولویت های اصلی شما باشد.

نکته ۱۰:سعی کنید منزلی که نورگیر مناسبی دارد، انتخاب کنید تا هم روحیه خوبی داشته باشید و هم به اقتصاد خانواده کمک کنید.

راهنمای قدم به قدم اجاره آپارتمان

فصل طلایی و پررونق اجاره‌ها در پیش است و از حالا بسیاری از مستاجران در تب و تاب هستند تا خانه مورد نظرشان را پیدا و با تمام شدن امتحانات مدارس اسباب‌کشی خود را شروع کنند. اگر شما هم مثل ما جزو اقشار مستاجر جامعه هستید، می‌دانید که برای اجاره خانه جدید باید گام‌های زیادی بردارید و از پیچ و خم‌های زیادی عبور کنید.

پیدا کردن آپارتمان جدید و اجاره آپارتمان و بستن قرارداد تنها قدم اول این راه پر پیچ و خم است و کارهای کوچک و ریز بسیاری را باید انجام دهید که در نگاه اول به چشم شما نمی‌آید. از چه مدت قبل از اجاره خانه جدید باید موضوع تخلیه را با موجر قدیمی‌ خود در میان بگذارید؟ ودیعه خود را چه زمانی از موجر قدیمی‌ خود پس بگیرید و به موجر جدید دهید؟ مقدار دقیق کمیسیون چقدر است؟ برای اسباب‌کشی چه نکاتی را باید رعایت کرد و آیا استفاده از موسساتی که لوازم را بسته بندی می‌کنند به صرفه است؟

نظافت، رنگ کردن و سایر اقدامات خانه اجاره‌ای جدید را به چه صورت باید انجام داد؟ هفت صبح قصد دارد در سلسله گزارش‌های دنباله‌دار خود به این سوالات و هزاران سوال دیگر پاسخ دهد تا اجاره نشین‌ها بتوانند با خواندن این راهنمای گام به گام از مشکلات خود قدری بکاهند.

قدم اول، تخلیه خانه قبلی

قبل از اجاره آپارتمان جدید باید با موجر قبلی خود موضوع تخلیه را در میان بگذارید تا مالک پول ودیعه شما را آماده کند. معمولا یک ماه قبل از اتمام موعد قرار داد باید تصمیم خود را با مالک در میان بگذارید.

اگر مالک با تصمیم شما موافق بود که هیچ اما بسیاری از مالکان عنوان می‌کنند که باید مستاجر جدید پیدا شود تا پول ودیعه را از آن فرد بگیرند و به شما بدهند. بنابراین در بسیاری از او‌قات باید خود را آماده کنید که پول ودیعه خود را ممکن است ۱۰ روز تا یک ماه بعد از تخلیه دریافت کنید. اگر مهلت قرارداد تمام شده باشد می‌توان از اهرم‌های فشاری مانند شورای حل اختلاف استفاده کرد. اما به دلیل طولانی بودن مراحل اداری بسیاری از مستاجران و موجران ترجیح می‌دهند به صورت توافقی مشکل را حل کنند.

اگر مالک خانه پس دادن ودیعه شما را در اجاره آپارتمان منوط به پیدا کردن مستاجر جدید کرده، خود شما می‌توانید اقدام به پیدا کردن مستاجر کنید! تعجب نکنید، این کار بسیار مرسوم شده و بسیاری از آگهی‌های اجاره روزنامه‌ها را خود مستاجران داده‌اند تا برای خانه زودتر مشتری پیدا شود.

شما ممکن است هنوز خانه قدیمی‌ خود را تخلیه نکرده باشید و بخواهید برای اجاره خانه جدید پای قرارداد‌ بروید و ودیعه را پرداخت کنید. در این طور مواقع به طور معمول موجر قدیمی‌ شما یک دوم یا یک سوم ودیعه شما را پرداخت می‌کند و می‌توانید آن مبلغ را به عنوان پیش پرداخت به موجر جدید پرد‌اخت کنید.

زمانی که خانه را تخلیه کردید و خیال موجر راحت شد، بقیه پول را می‌گیرید و قبل از اسباب‌کشی آن را به موجر جدیدتان پرداخت می‌کنید.

قدم دوم؛ تنظیم قرارداد

مسلما مقدار کمیسیون در اجاره آپارتمان مهم‌ترین دغدغه همه افراد است. طبق قانون یک چهارم از مبلغ اجاره سهم کمیسیون مشاوران املاک است که از هر طرف معامله دریافت می‌شود. حواس‌تان باشد که برخی مشاوران املاک به صورت غیرقانونی یک دوم یا یک سوم اجاره خانه یا اجاره آپارتمان را از طرفین دریافت می‌کنند و در برخی مواقع حتی برخی آژانس‌های بالا شهر یک اجاره کامل را نیز به عنوان کمیسیون دریافت می‌کنند.

اگر مشاور املاکی کمیسیون را بیشتر از تعرفه قانونی دریافت کند چه باید کرد؟ در این مواقع باید از مشاور املاک بخواهید که به شما رسید دهند. مشاوران املاک البته در هر صورتی موظف هستند که به مشتریان خود رسید بدهند و مبلغ کمیسیون را به طور کامل ذکر کنند. در صورتی که از شما کمیسیون بیشتری گرفته شد، می‌توانید رسید خود را به اتحادیه ببرید و شکایت کنید.

حواس‌تان باشد برخی آژانس‌های معروف مسکن که وکیل‌های درجه اولی هم دارند قبل از قرار‌داد و در زمان پیدا کردن خانه از شما توافقی را می‌گیرند که مبلغ کمیسیون را در آن بیشتر از مقدار تعرفه ذکر کرده‌اند. در صورت امضای این توافق‌نامه به هیچ عنوان نمی‌توانید شکایت کنید و دست‌تان به هیچ جا بند نیست.

برخی موجران و مستاجران بدون آن که آژانس مسکن دخالتی داشته باشد همدیگر را پیدا می‌کنند. تا چند سال قبل که برای عقد قراردادها به کد رهگیری نیازی نبود موجر و مستاجر به صورت دستی قراردادی را تنظیم می‌کردند. در حال حاضر اما برای دریافت کد رهگیری باید حتما به مشاوران املاک مراجعه کنید. طبق قانون اگر آژانس املاک نقشی در پیدا کردن خانه نداشته باشد برای ثبت قرار‌داد و دریافت کد رهگیری باید یک هشتم مبلغ اجاره را دریافت کند. برخی آژانس‌ها هم البته به صورت غیرقانونی یک ششم مبلغ اجاره را دریافت می‌کنند.

توافقاتی مانند زمان تخلیه، میزان جریمه دیر کرد در اجاره آپارتمان، تضمین های تخلیه و اجاره در اجاره آپارتمان ، پرداخت هزینه های مختلف خانه در اجاره آپارتمان و … همگی در زمان عقد قرارداد حاصل می شوند و یک توافق غیرمنطقی می تواند یک سال تمام با اعصاب شما بازی کند.

در قسمت قبلی راهنمای قدم به قدم هفت صبح به بررسی فوت و فن زمان تخلیه خانه و نکات مهم کمیسیون و تنظیم قرارداد پرداختیم.در قسمت دوم به بررسی نکاتی می پردازیم که مستاجران باید در زمان عقد قرارداد حسابی حواسشان را جمع کنند و از همان ابتدا سنگ هایشان را با موجران واکنند. توافقاتی مانند زمان تخلیه، میزان جریمه دیر کرد، تضمین های تخلیه و اجاره، پرداخت هزینه های مختلف خانه و … همگی در زمان عقد قرارداد حاصل می شوند و یک توافق غیرمنطقی می تواند یک سال تمام با اعصاب شما بازی کند.

قدم سوم، جریمه دیرکرد در اجاره آپارتمان

۱- قراردادهای قدیمی اجاره آپارتمان که با نام سربرگ در اختیارمشاوران املاک قرار گرفته بود دارای برخی کاستی ها و نواقصی بود که باعث می شد اختلافاتی بین موجران و مستاجران به وجود آید. در قراردادهای جدید ما بسیاری از نواقص برطرف شده و خیال طرفین معامله راحت تر است. در متن قرارداد جای اجرت المثل ایام تصرف یا همان جریمه دیر کرد خالی است و با یک فرمول ساده محاسبه و در قرارداد نوشته می شود.

۲- قبل از هر چیز بهتر است به تشریح مفهوم اجرت المثل ایام تصرف بپردازیم. این بند مربوط به هر طرف قرارداد است و نشان دهنده میزان جریمه دیرکرد در تخلیه و یا عدم پس دادن ودیعه است. اگر مستاجر پس از مهلت اتمام تخلیه، خانه را تخلیه نکرد موظف است به ازای هر روز دیرکرد جریمه تعیین شده را پرداخت کند. اگر هم موجر پس از تخلیه خانه و پایان مهلت اجاره ودیعه دریافتی را پس نداد او هم موظف است به ازای هر روز دیرکرد جریمه تعیین شده را به مستاجر پرداخت کند.

۳- یک نکته مهم! در اینگونه قراردادها توافق بر هر چیزی ارجحیت دارد. موجر و مستاجر معمولا ترجیح می دهند درباره تخلیه و زمان آن به توافق برسند و وارد بازی پیچیده دریافت جریمه نشوند. عرف بر این است که هر کدام از طرفین در صورت عدم توانایی تخلیه یا پرداخت ودیعه از دیگری مهلت معقولی بخواهند و این ماجرا معمولا با آرامش می تواند حل و فصل شود.

۴- اگر موضوع با دعوا حل نشد اجرت المثل ایام تصرف چگونه محاسبه می شود؟ در اجاره آپارتمان اجاره ماهیانه را تقسیم بر تعداد ماه و حدود ۲۰ درصد به آن اضافه کنید. مبلغ حاصل شده، میزان جریمه روزانه است که باید هر کدام از طرف ها در صورت عدول از قرارداد پرداخت کند. بر فرض اگر مبلغا اجاره ماهیانه ۳۰۰ هزار تومان است، باید روزانه ۱۲ هزار تومان به عنوان جریمه پرداخت شود.

ممنون که تا اینجا پست همراه املاک بزرگان بودید.